Kva vil det seie å argumentere?
Ofte får ein i oppgåve å argumentere for eller mot ei sak, men kva vil det eigentleg seie å argumentere?
I argumentasjon blir det brukt argument for å grunngi eit synspunkt eller standpunkt for å klarleggje noko eller overtyde om noko. Viss ein ikkje kan klarleggje noko eller overtyde om noko, vil det ikkje vere eit argument. Då vil det berre vere ein påstand.
Open eller skjult argumentasjon
Argumentasjon som er faktabasert og kan etterprøvast, blir kalla for open eller direkte argumentasjon. I retorikken vil vi kjenne igjen dette som logos.
Argumentasjon som hovudsakleg appellerer til kjenslene, kallar vi gjerne for skjult eller indirekte argumentasjon. I retorikken kjenner vi dette som patos.
I tillegg kan vi finne argumentasjon som vi kan kjenne igjen som etos. Det er argumentasjon der vi kan bruke autoritetar for å legitimere det vi seier. Ein autoritet kan vere ekspert på noko.
Kva betyr det derfor å argumentere?
Argumentasjonen utgjer eit resonnement som består av …
- … eit synspunkt, en påstand, noko vi argumenterer for
- … eit argument, noko vi argumenterer med
- … ei utsegn som knyter saman synspunktet og argumentet
Utsegna som bind saman synspunkt og argument, gjer at vi forstår kvifor argumentet fungerer.
1 / 3
Ung gutt står på en stol og roper i en megafon.
Toulmins argumentasjonsmodell
Når vi ser etter argumentasjon i ein tekst, må vi stille nokre spørsmål til teksten.
Spørsmål 1: Hovudpåstand
Kva er synspunktet i teksten? Kva er det forfattaren hevdar? Kva er det forfattaren argumenterer for?
Synspunktet kan bli kalla standpunktet, påstanden eller hovudpåstanden. Forfattaren diskuterer seg fram til eit synspunkt som blir framført til slutt. Synspunktet kan derfor også bli kalla for konklusjonen.
Døme på ein hovudpåstand: Du kjem til å bli sjuk.
Styrkemarkørar
Kva slags styrkemarkørar blir synspunktet framført med? Styrkemarkørar viser kor sikker du er på det du seier. Det er viktig å ikkje ta munnen for full eller vere skråsikker. Styrkemarkørar kan du sjå etter i formuleringa av argumenta.
Viss argumenta inneheld modererande uttrykk som «truleg», «kanskje», «i dei fleste tilfelle», «ein del studiar viser», så kan du kritisere eit synspunkt fordi det verkar usikkert og blir framført utan ein styrkemarkør.
Spørsmål 2: Argument
Kva er argumenta i teksten? Korleis underbyggjer forfattaren synspunkta sine? Kva er det forfattaren argumenterer med?
Eit argument som underbyggjer eit synspunkt blir òg kalla …
- … belegg: Kva slags belegg har forfattaren for å hevde dette?
- … dokumentasjon: Korleis dokumenterer forfattaren synspunktet sitt?
Døme på eit argument: Du åt bederva fisk.
Ein kan underbygge dette ytterlegare – ein skaffar seg ryggdekning:
Eg veit fisken var bederva fordi han lukta rotent.
Spørsmål 3: Relevans
Kva er dei underliggjande tankane som ligg til grunn for at desse argumenta faktisk kan bli brukte til å støtte dette synspunktet? Kva er det som gjer at argumenta verkar relevante i samanhengen?
Det som knyter saman eit argument og eit synspunkt, kallar vi heimelen til argumentet. Eit anna ord for dette er undersøkingsmetode.
Døme på heimel: Du blir sjuk av å eta bederva fisk. Du åt bederva fisk, og du vil bli sjuk.
1 / 4
Irritert mann kommuniserer på et møte med hevet finger.
Ønsker du å lese hele artikkelen?
Ved å logge inn får du full tilgang til artikkelen, samt Lærerrommet med engasjerende læringsstier og oppgaver du kan bruke i undervisningen.
Logg inn med Feide
Ønsker du å prøve ut fullversjonen av Skolerom?
Kontakt oss her!
